คำประกาศเกียรติคุณคนไทยตัวอย่างประจำปีพุทธศักราช 2523
นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล
ปัญหาโรคภัยไข้เจ็บที่เกิดขึ้นกับชาวไทยในชนบท เป็นปัญหาใหญ่ที่จำเป็นต้องเร่งรีบหาวิธีการแก้ไขปรับปรุง ถึงแม้ว่าในปัจจุบันนี้จะมีแพทย์ไทยเป็นจำนวนมากที่มีความรู้ความสามารถสูงยิ่ง แต่หลายคนไปทำงานต่างประเทศ อยู่ในกรุงเทพมหานคร หรือเมืองใหญ่ ๆ บริการทางการแพทย์บางประเภทที่ต้องการความชำนาญเป็นพิเศษ เช่น การผ่าตัดใหญ่หรือการรักษาเฉพาะโรค สามารถกระทำได้เฉพาะโรงพยาบาลในจังหวัดใหญ่ ๆ เท่านั้น มีแพทย์ไทยคนหนึ่งได้สละความสุขส่วนตัว ละโอกาสที่จะหารายได้พิเศษ นำความรู้ความชำนาญเกี่ยวกับบริการแพทย์ระดับสูงไปให้ถึงประชาชนชนบท โดยการจัดหน่วยแพทย์ตรวจรักษาโรค หู คอ จมูก เคลื่อนที่ออกไปบริการประชาชนและแนะนำแพทย์ตามโรงพยาบาลเล็ก ๆ ทั่วประเทศ โดยไม่ใช้งบประมาณของทางราชการ ขจัดความทุกข์ทรมานให้กับชาวบ้านที่กำลังสิ้นหวัง ทำให้เกิดประโยชน์กับส่วนรวมเป็นอันมาก แพทย์ไทยคนนั้นคือ “นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล”
นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล เป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทาง โสต ศอ นาสิก จบการศึกษาแพทยศาสตร์จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และได้รับวุฒิบัตร ทาง โสต ศอ นาสิก จากสหรัฐอเมริกา ปัจจุบันประกอบอาชีพแพทย์ส่วนตัว เคยรับราชการเป็นอาจารย์ที่คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ขณะที่ยังรับราชการอยู่ได้ใช้เวลาในวันสุดสัปดาห์ชักชวนเพื่อนจัดหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ ไปช่วยประชาชนในชนบท โดยให้การรักษาพยาบาลเกี่ยวกับโรค หู คอ จมูก และได้ทำการผ่าตัดคนไข้ที่เป็นโรคหูน้ำหนวกเป็นจำนวนมาก ซึ่งนายแพทย์ศัลยเวทย์เป็นผู้ลงมือผ่าตัดเอง และใช้เครื่องมือของตนเอง ต่อมาเมื่อเห็นว่าจำนวนคนไข้ มีมากเกินกำลังที่ตนและเพื่อน จะให้บริการได้ทั่วถึง จึงเสนอโครงการไปยังสมาคมโสต ศอ นาสิก แพทย์แห่งประเทศไทย ซึ่งสมาคมก็เห็นด้วย โดยให้นายแพทย์ศัลยเวทย์ฯ เป็นผู้ดำเนินงานและได้ปฏิบัติงานเรื่อยมา จนกระทั่งปัจจุบัน
นายแพทย์ศัลยเวทย์ฯ จึงเป็นกำลังสำคัญของ สมาคมโสต ศอ นาสิก แพทย์แห่งประเทศไทย ในการจัดหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พร้อมเครื่องมืออุปกรณ์จำเป็น ออกไปทำการรักษาโรคหู คอ จมูก ให้แก่ประชาชน โดยไม่คิดมูลค่าตามโรงพยาบาลชนบทต่าง ๆ ซึ่งเดิมไม่สามารถทำได้ เนื่องจากไม่มีเครื่องมือและขาดแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะโรค ผลงานที่ผ่านมาในระยะ ๗ ปี นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล ได้เดินทางไปให้บริการแก่ประชาชนตามท้องที่ต่าง ๆ กว่า ๔๐ จังหวัด จำนวนผู้ป่วยได้รับการตรวจและรักษาประมาณสองหมื่นคน หากคิดเป็นเงินค่าใช้จ่ายที่คนไข้ต้องเดินทางมารักษาที่กรุงเทพฯ จะเป็นเงินไม่ต่ำกว่า ๒๐ ล้านบาท นอกจากนี้ยังได้ทำการแนะนำแพทย์ตามโรงพยาบาลต่าง ๆ ให้มีความรู้ความสามารถในการรักษาโรคหูน้ำหนวกมากยิ่งขึ้น
ผลงานของ นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล เป็นผลงานดีเด่นของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะโรคคนหนึ่ง ซึ่งสามารถทำประโยชน์มหาศาลแก่เพื่อนร่วมชาติที่เดือดร้อนยากจน โดยไม่เห็นแก่รายได้หรือความสุขสบายส่วนตนและเป็นตัวอย่างที่แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะโรคอื่น ๆ สามารถปฏิบัติตามได้
ดังนั้น มูลนิธิธารน้ำใจจึงขอยกย่องให้ นายแพทย์ศัลยเวทย์ เลขะกุล
“เป็นคนไทยตัวอย่างประจำปีพุทธศักราช ๒๕๒๓”